'We voerden een patiëntenstop in, want we kregen het niet gebolwerkt’

Terug naar overzicht

Huisarts Wim Schippers, van de Turnhoutse groepspraktijk De Merode. 'Iemand vertelde me dat hij tien dokterskabinetten belde en nergens binnen raakte.’ © Katrijn van giel

Het is almaar lastiger om een vaste huisarts te vinden. Jonge artsen kloppen geen 80 uren meer, zoals hun voorgangers. Door papierwerk en attesten verliezen ze bovendien tijd die ze niet aan hun patiënten kunnen besteden.


Verschenen in De Tijd op 17/12/2022


De praktijk nam noodgedwongen een radicaal besluit. ‘We voerden een patiëntenstop in, omdat we alles niet langer gebolwerkt kregen. We zien uitsluitend vaste patiënten, op afspraak. Al maken we uitzonderingen voor familieleden en nieuwkomers in de wijk.’ 

De groepspraktijk De Merode is geen unicum. ‘Bijna alle praktijken in Turnhout en omstreken voerden een patiëntenstop in’, zegt Schippers, kringvoorzitter van de huisartsen in de regio. ‘Iemand vertelde me dat hij tien dokterskabinetten belde en nergens binnen raakte.’

Ik moest puzzelen om een gaatje te vinden’, zegt Wim Schippers, een van de vijf huisartsen van de Turnhoutse groepspraktijk De Merode. In de wachtzalen zitten kuchende ouderen en moeders met snotterende koters.

‘Ook in delen van West-Vlaanderen, zoals de IJzerstreek en de Westkust, en Limburg is de druk problematisch’, zegt Roel Van Giel, de voorzitter van de huisartsenvereniging Domus Medica.


Ziektebriefje

Een van de verklaringen is de pensioengolf. In de regio Turnhout bereikt tussen nu en 2025 een kwart van de huisartsen de pensioengerechtigde leeftijd.

‘Tot 2026 stroomt in Vlaanderen een grote groep 60-65-jarigen uit’, zegt Van Giel. ‘Die generatie werkte 70 à 80 uur per week. Jonge huisartsen in tweeverdienersgezinnen hechten meer belang aan hun work-lifebalans.’

Naast de generatiewissel spelen andere factoren. Volgens Schippers en Domus Medica hebben huisartsen niet altijd de handen vrij voor consultaties door administratieve rompslomp, zoals attesten voor zieke werknemers.

‘Gelukkig is zo’n briefje niet meer nodig voor wie één dag ziek is (maximaal 3 keer in een jaar, red.). Maar dat geldt alleen voor bedrijven met meer dan 50 werknemers.’

Schippers schat dat 10 à 20 procent van zijn tijd naar het schrijven van attesten gaat. ‘Zonder dat sprake is van een echte hulpvraag. Je hebt geen afwezigheidsattest nodig als je als werknemer een dag ziek bent. Waarom zou je die regel niet uitbreiden tot drie dagen, ook al heerst wantrouwen bij werkgevers?’

Ook de complexere zorgnood, door de vergrijzing en meer chronische aandoeningen, vergt meer tijd van de huisarts. ‘Bovendien zit je met communicerende vaten in de gezondheidszorg’, zegt Ann Van den Bruel, huisarts en professor huisartsengeneeskunde (KU Leuven). ‘Door lange wachtlijsten in de psychische zorg kloppen mensen aan bij de huisarts.’

Tegelijk neemt de druk op de ziekenhuizen toe, omdat patiënten niet bij de huisarts terechtkunnen. De Antwerpse ZNA-ziekenhuizen melden dat ze op hun spoeddiensten bijna 10 procent meer patiënten over de vloer krijgen dan voor de pandemie.

Opleiding praktijkassistent

Van den Bruel wijst erop dat huisartsen tijd verliezen met taken die een verpleegkundige kan doen, waardoor minder tijd overblijft voor zorg en advies.

‘Voor inspuitingen of bloed- en staalafnames heb je geen huisartsendiploma nodig. Als je een verpleegkundige inschakelt, krijg je daar geen financiering voor en kan je er niets voor aanrekenen. Vandaag worden huisartsen voor zo’n 80 procent gefinancierd via consultaties. Je kan eraan denken de forfaitaire financiering van praktijken, die nu zo’n 20 procent bedraagt, op te trekken, zodat er ruimte is voor de rekrutering van ondersteunend personeel.’

Domus Medica ijvert voor een nieuwe opleiding van één of anderhalf jaar voor praktijkassistenten. Van Giel: ‘Die zouden bloed kunnen afnemen of oren kunnen uitspuiten. Door er een opleiding van te maken, zouden we niet in het vaarwater van de opleiding tot verpleegkundige komen.’

‘De federale overheid moet in een financieringsmodel voorzien, zodat huisartsen zo’n praktijkassistent kunnen aanwerven. Dat kun je doen door te schuiven met de budgetten, zonder dat extra middelen nodig zijn.’

‘Ik vind zo’n opleiding voor praktijkassistenten een interessante piste’, zegt Van den Bruel. ‘Je zou er een nieuwe groep studenten voor warm kunnen maken, studenten voor wie een opleiding tot verpleegkundige te lang duurt.’

Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wil dat er een 'new deal' komt voor de huisarts.

In april moet een brede werkgroep, met onder meer afgevaardigden van de artsensyndicaten, de huisartsen in opleiding, de mutualiteiten en de terugbetalingsinstantie Riziv, met voorstellen komen.