Verslag: Lisbon Addictions

Eind november trokken Bram Pussig en Kristien Coteur naar Lissabon om enkele resultaten van hun doctoraatsonderzoek te bespreken op de tweejaarlijkse conferentie Lisbon Addictions, oftewel de Europese conferentie over verslavingsgedrag en afhankelijkheid.

Verschenen in het Contactblad Januari 2023

Focus op patiëntenprofielen

Bram focust in zijn PhD op gezondheidspromotie en de integratie van gemeenschapsacties om schadelijk alcoholgebruik te beperken, ook wel gekend als het PINO-project. In Lissabon besprak hij de resultaten, alsook zijn ervaring met een nominale groepsstudie 1.

Kristien behandelt het gebruik van slaapmedicatie in de eerstelijnszorg. Zij mocht de resultaten van de Big Bird studie bespreken2. In deze studie onderzochten we de effectiviteit van gemengde zorg, waarin een online interventie werd aangeboden ten opzichte van standaardzorg.

Gezien het doelpubliek waren de vragen over onze studies verschillend van wat we gewend zijn. De focus lag voor het publiek niet op de rol van de huisarts, maar eerder op de patiënt en meer specifiek hoe we de patiëntprofielen in kaart hadden gebracht. Ze bevroegen of we konden onderscheiden wie we hadden bereikt met onze interventies en of we al dan niet te maken hadden met middelenverslaving. Het was alvast een interessante denk- oefening.

Daarnaast was het een goed gevuld programma, met heel wat interessante presentaties en debatten over onder andere de nieuwe NHS-richtlijn voor de behandeling van chronische pijn, en de richtlijn omtrent het gebruik – inclusief afbouw – van medicatie die leidt tot afhankelijkheid, alsook de neurologische verschillen en verschillen in drijfveren voor verslaving tussen man en vrouw, en het gebruik van psychedelische drugs in de behandeling van verslaving.

Zowel Bram als Kristien zullen binnenkort hun doctoraatsthesis verdedigen.

Langdurig gebruik van slaapmedicatie verminderen - PhD

Langdurig gebruik van benzodiazepine-receptoragonisten (BZRA’s) is een veelvoorkomend probleem in de eerstelijnszorg. BZRA’s zijn een categorie kalmeringsmiddelen die in de eerstelijnszorg vaak worden voorgeschreven vanwege hun hypnotische en anxiolytische werking. Deze geneesmiddelen verhogen het risico op ernstig letsel door hun (neven)effect op motoriek en cognitie. Hoewel ze nuttig zijn om patiënten te helpen herstellen in acute situaties met een hoge lijdensdruk, wordt langdurig gebruik van BZRA’s voor slapeloosheid niet aanbevolen. Vlaamse richtlijnen bevelen aan hypnotica maximaal één week te gebruiken. Een verlenging is mogelijk na herevaluatie met de patiënt. Ondanks deze richtlijnen staat België volgens de laatste cijfers van de International Narcotics Control Board in de top drie van landen met het hoogste legale gebruik van BZRA’s wereldwijd.

Om te stoppen met langdurig BZRA-gebruik is uit eerder onderzoek gebleken dat psychosociale interventies effectief zijn. Om de paar jaar wordt in België een nationale bewustmakingscampagne over BZRA’s georganiseerd om zowel de niet-farmacologische behandeling van slapeloosheid en angst, als het afbouwen van langdurig gebruik te promoten. Tot op heden blijft er echter onzekerheid bestaan over de implementatie en toegevoegde waarde van deze initiatieven in de klinische praktijk, met in het bijzonder het bevorderen van verandering bij patiënten en voorschrijvers met betrekking tot langdurig BZRA-gebruik voor slapeloosheid. Daarom richtte mijn doctoraatsproject zich op mechanismen en factoren die het stoppen van langdurig gebruik van BZRA-hypnotica in een volwassen patiëntenpopulatie in de eerstelijnszorg zouden kunnen vergemakkelijken.

Zowel een epidemiologisch, experimenteel, als observationeel opzet kwamen aan bod in de afgelopen jaren. De diverse studies dragen elk bij tot een beter begrip van de situatie, en leidden tot een aantal suggesties voor verandering in zowel de klinische praktijk, als het beleid.

Deze worden tijdens de publieke verdediging, voorlopig gepland op 20 februari 2023, besproken.

Psychosociale klachten en oplossingen: wat leeft er in jouw praktijk? 

Tijdens haar doctoraatsonderzoek had Kristien het genoegen heel wat patiënten, huisartsen, alsook apothekers te interviewen. "Er werd me gewezen op het gebrek aan feedbackmechanismen van de praktijk naar onderzoek toe. Tijd om dat te doorbreken!"

Voortbouwend op haar PhD (zie ‘langdurig gebruik van slaapmedicatie verminderen)¸ plant ze verder te werken rond psychosociale topics alsook het gebruik van psychotrope medicatie in de eerstelijnszorg. Het zou zinvoller zijn om meer inzicht te krijgen in de diverse profielen van langdurige gebruikers van psychotrope medicatie zodat interventies in de eerstelijnszorg efficiënter kunnen worden georganiseerd. Wat is jouw idee daarover? Heb jij andere onderzoeknoden? Deel ze met ons via een digitale poll (QR-code).