Soms is géén ingreep beter: Belgische huisartsen willen net als in Nederland een ‘beter-niet-doen-lijst’

Terug naar overzicht
De chirurg is niet nodig bij een tenniselleboog, en een stoelgangstaal voor een kind met buikpijn hoeft echt niet. Het zijn twee richtlijnen uit een splinternieuwe ‘beter-niet-doen-lijst’ voor Nederlandse huisartsen. Iets wat België ook kan gebruiken, zeggen experts.

Verschenen in Het Nieuwsblad  op 04/06/2022

© Robin Utrecht


“We weten het eigenlijk al lang, maar toch doen we het nog.” Zo vat Bert Aertgeerts, professor huisartsgeneeskunde aan de KU Leuven, de nieuwe ‘beter-niet-doen-lijst’ voor Nederlandse huisartsen samen. “Dat is het grote probleem met artsen: we doen de dingen zoals we ze tien, twintig, dertig jaar geleden hebben geleerd.”

Dertig items staan er op de lijst die onderzoekers van het Radboudumc en het Nederlands Huisartsen Genootschap vrijdag publiceerden. Voorschriften, doorverwijzingen en labo-onderzoeken die te vaak gebeuren, terwijl ze in feite maar weinig zinvol zijn. Eerder kwam er al zo’n lijst voor medisch specialisten en verpleegkundigen.

"Er bestaan gelijkaardige initiatieven in België, maar niet op dezelfde gestructureerde manier”, zegt Aertgeerts. “Het grote probleem is dat het bijna tien jaar duurt voor nieuwe medische richtlijnen geïmplementeerd worden. En bij medicatie en behandelingen die afgeschaft moeten worden, duurt het nog langer.”

Gespreide diensten

De Belgische initiatieven zijn ook veel meer gespreid. Zo verspreiden minstens vijf kenniscentra, van het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg tot de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid, elk hun eigen studies en richtlijnen over medicijnengebruik en medische behandelingen.


Er bestaan gelijkaardige initiatieven in België, maar niet op dezelfde gestructureerde manier.

Ook huisartsenvereniging Domus Medica heeft voor heel wat aandoeningen richtlijnen op de site. “De grote uitdaging is om de kennis up-to-date te houden en die bij de huisartsen te krijgen”, zegt voorzitter Roel Van Giel.

Werk aan de winkel voor de overheid dus. Professor Dirk Devroey (VUB) ziet zo’n advieslijst naar Nederlands voorbeeld alvast zitten: “Bepaalde onderzoeken dragen niet bij tot de zorgkwaliteit. Integendeel. Een nodeloze ingreep doet de kwaliteit van de zorg zelfs dalen.”

Als je gerichter gaat testen, neemt de kwaliteit toe én houd je de kosten onder controle”, zegt ook professor huisartsgeneeskunde Jan De Maeseneer (UGent) “Nederland is koploper op dat vlak. Als ze in Nederland al zeggen dat ze kritischer moeten zijn, terwijl zij al veel strikter zijn dan België, dan moeten we hier wel zeggen: We kunnen met veel minder testen en geneesmiddelen veel betere zorg leveren.”

Enkele adviesen op de lijst

  • Geef kinderen met een acuteoorontsteking geen antibiotica 
  • Verwijs kinderen met chronische buikpijn niet door naar de kinderarts, en vraag geen labo-onderzoek aan
  • Voorkom chronisch gebruik van maagzuurremmers
  • Bestel geen radiografie bij patiënten met knieklachtenLaat de voorschriften voor zware pijnmedicatie alleen verlengen tijdens een consultatie, niet via de doktersassistent
  • Behandel wratten niet langer dan 3 maanden