We blikken trots terug op een geslaagde plechtige inhuldiging van de nieuwe leerstoel “Cardiovasculair populatiemanagement”! De inhuldiging gebeurde door de Rector Luc Sels op 21 maart in de Rectorale Salons van KU Leuven. We waren vereerd door de aanwezigheid en de boeiende speeches van Dhr. Mickäel Daubie (directeur-generaal van de Afdeling Medische Zorg bij het RIZIV), Mevr. Karine Moykens (secretaris-generaal bij de Dienst Zorg van de Vlaamse Regering) en Dhr. Federico Mambretti (General Manager Novartis België en Luxemburg).
Atherosclerotische hart- en vaatziekten (ASCVD) zijn een tikkende tijdbom voor de volksgezondheid. Zij blijven samen met kanker de belangrijkste doodsoorzaak in België, hoewel het merendeel van de hart- en vaatziekten te voorkomen zijn mits de juiste preventie en behandeling. Meer dan een miljoen Belgen lijden aan hart- en vaatziekten, en elk jaar sterven 31.000 Belgen eraan, waarvan 15.481 overlijdens in Vlaanderen[i]. Naast overlijdens is er invaliditeit; zo zijn beroertes één van de belangrijkste oorzaken van (blijvende) invaliditeit[ii].
De atherosclerotische hart- en vaatziekten (ASCVD) ontwikkelen zich gedurende jaren asymptomatisch en zijn al in een vergevorderd stadium als de eerste symptomen van een hart- en vaatziekte zich plots voordoen (hartaanval of beroerte), waardoor te veel tijd verloren is gegaan.
Nochtans zou het merendeel van de hart- en vaatziekten te voorkomen zijn met de juiste monitoring, preventie, vroegdetectie en behandeling. Denk maar aan betere levensgewoontes, zoals stoppen met roken, het beperken van alcoholinname en meer aandacht voor fysieke activiteit. Daarnaast zijn risicofactoren zoals verhoogde cholesterolwaarden en diabetes goed te behandelen.
Chronische aandoeningen, alsook ASCVD, worden vaak gekenmerkt door multimorbiditeit, waardoor de ziekte-specifieke aanpak niet voldoet. Meer dan 60% van de 65-plussers in België worden getroffen door minstens twee belangrijke chronische aandoeningen[iii]. Er komt een toevloed van multimorbiditeit op het gezondheidszorgsysteem af. Echter, het huidig zorgsysteem in België is hoofdzakelijk reactief ingesteld en niet aangepast om de sterke toename van chronische zorgnoden aan te kunnen. Er is een transformatie nodig van een huidig reactief systeem naar een zorgsysteem dat de klemtoon legt op proactieve en preventieve zorg.
Populatiemanagement om de paradigmashift te duwen en te versnellen
Population health management (PHM) is gebaseerd op een proactieve data-gestuurde aanpak van gezondheid en zorg, met als doel de ‘quintuple aim’ (5AIM): (1) het verbeteren van de volksgezondheid, (2) kwaliteit van de zorg, (3) welzijn van het zorgpersoneel, en (4) gezondheidsgelijkheid, (5) zonder verdere kostentoename. PHM gebruikt gezondheidsdata van populaties binnen een welomschreven geografisch gebied, om indicatoren te identificeren die wijzen op gezondheidsrisico’s binnen bepaalde bevolkingsgroepen. Gedeelde inzichten verkregen via deze populatiegegevens moeten zorgactoren en beleidsmakers helpen om veel doelgerichter in te grijpen[iv].
Hoewel PHM internationaal aan belang wint, zijn er nog significante hiaten in de kennis over hoe de PHM-principes kunnen worden geïntegreerd in een gefragmenteerd gezondheidszorgsysteem en datalandschap zoals België. Binnen het Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde werden de voorbije jaren de COVID barometer, COVID-vaccinatiebarometer, diabetes barometer en antibiotica barometer voor huisartsen ontwikkeld als een eerste stap naar meer kwaliteitsvolle zorg in de huisartspraktijk.
De nieuwe leerstoel gaat nog een stap verder
De leerstoel wil met PHM onderzoek inzetten op een geïntegreerde aanpak van ASCVD in België. Naast het ontwikkelen van nieuwe huisartsbarometers zal ook onderzocht worden welke implementatieprocessen faciliterend zijn om huisartsen de omslag te laten maken naar een meer proactieve zorgbenadering. De leerstoel zal eerst een proof of concept ontwikkelen voor hartfalen en vervolgens verbreden naar ASCVD. Er zullen barometertools ontwikkeld worden voor huisartsen om op basis van gezondheidsdata aanwezig in de patiëntendossiers, vroegtijdig mensen met risico op te sporen en om gediagnosticeerde patiënten beter op te volgen. De ontwikkelde barometers zullen via een iteratief implementatieproces getest worden in Zorgzaam Leuven[v], een living lab voor geïntegreerde zorg. Daar zullen huisartsen samen met multidisciplinaire buurtteams en populatiemanagers aan de slag gaan om veel doelgerichter mensen met risico’s op te sporen en toe te leiden naar de gepaste zorg.
De leerstoel vindt aansluiting bij het Interfederaal Plan voor Geïntegreerde Zorg in België
Begin 2024 wordt het Interfederaal Plan voor Geïntegreerde Zorg verwacht[vi]. In dit plan gaat veel aandacht naar PHM, om in België sturing en monitoring van geïntegreerde zorg mogelijk te maken.
De leerstoel wil een bijdrage leveren aan de implementatie van dit Interfederaal Plan door concrete gebruiksvriendelijke PHM tools voor huisartsen te ontwikkelen en te implementeren. Als dankzij de leerstoel, PHM haar doeltreffendheid bewijst in het domein hartfalen en ASCVD, ligt er een goede basis om verder uit te rollen naar andere pathologieën en multimorbiditeit. Heel belangrijk is om ook andere zorgberoepen van PHM tools te voorzien. Voor enkele beroepen, bijvoorbeeld apothekers, is dit onderzoek reeds gestart.
De leerstoel werd mogelijk gemaakt dankzij een schenking van Novartis. Het team van Prof. Dr. Bert Vaes, Prof. Dr. Gijs Van Pottelbergh, Dr. Apr. Marie van de Putte, Dr. Steve Van den Bulck, Justine Soetaert en Dr. Willem Raat en Zorgzaam Leuven zal de komende 3 jaar expertise en passie inzetten om een vernieuwende bijdrage te leveren.
________
i https://statbel.fgov.be/nl/themas/bevolking/sterfte-en-levensverwachting/doodsoorzaken
ii Van Straten A, Reitsma JB, Limburg M, Van den Bos GA, De Haan RJ. Impact of stroke type on survival and functional health. Cerebrovasc Dis 2001;12:27-33.
iv Steenkamer, B., et al., Reorganizing and integrating public health, health care, social care and wider public services: a theory-based framework for collaborative adaptive health networks to achieve the triple aim. Journal of HSR & Policy, 2020. 25(3):187-201
Gepubliceerd op: 22 March 2024
Auteur: