IN ONZE SAMENLEVING IS ALCOHOLGEBRUIK NOG STEEDS STERK INGEBURGERD, MET ALLE GEVOLGEN VAN DIEN. HEEL WAT DODELIJKE ONGEVALLEN GEBEUREN ONDER INVLOED VAN DRANK, EN ALCOHOLVERSLAVING HEEFT EEN ZWARE IMPACT OP DE GEZONDHEID EN OMGEVING VAN DE GEBRUIKERS. PROFESSOR HUISARTSENGENEESKUNDE BERT AERTGEERTS (KU LEUVEN) SCHETST DE EFFECTEN VAN DRINKEN OP JE LICHAAM, OP LANGE EN KORTE TERMIJN.
Verschenen in De Morgen op 28/09/2022
© Stock Adobe
Alcohol in het verkeer blijft een probleem, getuigen de vele dodelijke ongevallen elk jaar.
AERTGEERTS: “Ik pleit daarom voor een totale nultolerantie in het verkeer. Alcohol en rijden, dat gaat niet samen. Dit vraagt een mentaliteitswijziging bij iedereen. Van huisartsen die zich bewust zijn dat het wat minder moet tot scholen die er bewust mee bezig zijn. Maar ook van de overheid.”
“Het helpt ook niet als mensen die een voorbeeldfunctie hebben - zoals politici, mediafiguren of sporters - betrapt worden bij het rijden onder invloed en dit minimaliseren. Het hoort misschien bij onze cultuur, maar is niet goed te praten. Niemand wil nog dat er binnen gerookt wordt of dat er gerookt wordt in de auto. Deze mentaliteitswijziging is van de laatste tien à vijftien jaar. Het zal met alcohol dezelfde kant op moeten gaan, en dat is een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.”
De meeste mensen kunnen prima maat houden, zeggen ze toch. Het advies is nu tien eenheden per week. Hoe kijkt u daarnaar?
AERTGEERTS: “Die maatregel is gebaseerd op meerdere studies die een schadelijk effect op de gezondheid vaststellen wanneer je meer drinkt dan die hoeveelheden. Ik sta daar achter, maar het blijft wel zo dat je die met mate moet inzetten. Las dus enkele dagen in de week in waarop je niets drinkt.”
Wordt ‘sociaal drinken’ onderschat? We denken vaak dat met ‘een glaasje’ een feest pas echt gevierd wordt. Zijn we stiekem niet te afhankelijk van alcohol, en beseffen we dat niet?
AERTGEERTS: “Vooral de wat oudere generatie is daar schuldig aan. De jongere generatie vertoont vooral bingegedrag, het drinken van grote hoeveelheden alcohol op één avond. Beide zijn schadelijk en zouden moeten worden aangepakt. Dat is die mentaliteitswijziging weer: drinken hoort er niet bij, het mág erbij. Laat ons vooral genieten van een goed glas wijn, in plaats van vijf glazen minder goede wijn naar binnen te gieten.”
“De meeste mensen worden natuurlijk nooit alcoholafhankelijk, maar het begint wel zo. Er zijn mensen die vanwege bepaalde omstandigheden en hun eigen aard in heel zware problemen komen. Maar wat huisartsen meer meemaken, is dat ze mensen zien met vage klachten. Mensen die zich niet goed voelen, die slecht slapen, die moe zijn, die maagpijn hebben. Heel vaak zit alcohol daarachter, maar de huisarts moet er wel op doorvragen.”
Bingedrinken komt meer voor bij de jongere generatie. Kan je later problemen krijgen als je stevig hebt gedronken in je jeugd?
AERTGEERTS: “Die effecten zien we niet, maar jong geleerd is oud gedaan. Zo zien we wel dat mensen die later afhankelijk worden van alcohol vroeg begonnen zijn. Op jonge leeftijd verschillende black-outs krijgen zorgt ook voor een grote kans op lichamelijke ongevallen, onveilige seksuele relaties en frequente contacten met het gerecht.”
Wat is het effect van langdurig en veel drinken op ons lichaam?
AERTGEERTS: “Er zijn effecten op verschillende niveau’s. Eerst heb je de lichamelijke gevolgen van zwaar en langdurig alcoholgebruik, zoals leverstoornissen, slokdarmbloedingen en heel wat kankers waarin alcohol samen met roken een groot aandeel hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld om keel- en slokdarmkanker. In sommige extreme gevallen geeft het zich onthouden van alcohol bij mensen die afhankelijk zijn zelfs een onomkeerbaar neurologisch beeld, het syndroom van Korsakov.”
“Ook huidproblemen - rode vlekken op de huid en specifieke spinachtige bloedingen - en obesitas komen voor. In een latere fase kan ondervoeding een probleem zijn. Dat gaat dan over een lange periode van zwaar alcoholgebruik. Maar je hebt ook lichamelijke gevolgen van eenmalige zware alcoholinname zoals een black-out, pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) en zware slokdarmontstekingen.”
En dan zijn er nog de psychische effecten. “Denk aan depressie, uitlokken van een psychose, woede en gewelduitbarstingen. Daar hangen vele maatschappelijke gevolgen aan vast. Denk aan het veroorzaken van een auto-ongeval of andere ongelukken. Ook seksuele problemen komen dan aan bod, maar zeker ook onbeschermde contacten. Bij iemand met een alcoholverslaving vindt een totale desintegratie plaats van zijn sociale leven, wat meestal ook een heel grote invloed heeft op de mensen rondom hem. Met andere woorden, deze mensen hebben meestal geen probleem, ze zíjn het probleem.”
Wanneer is alcoholschade onomkeerbaar?
AERTGEERTS: “Dat is moeilijk in te schatten, maar wanneer de lever kapot gedronken is, is dat helemaal onomkeerbaar, meestal is dan ook de slokdarm zwaar aangetast.”
Gepubliceerd op: 30 September 2022
Auteur: