De rol van de huisarts

Terug naar overzicht
‘Onze gezondheid is vandaag een gezamelijke verantwoordelijkheid’


EEN GEZOND LEVEN HEBBEN WE ZELF IN BELANGRIJKE MATE IN DE HAND. OOK ONZE HUISARTS SPEELT HIERIN EEN BELANGRIJKE ROL: HIJ GEEFT ONS STEEDS MEER BEWEEG-, EET- OF ROOKSTOPTIPS OM ALLERLEI KWAALTJES TE VOORKOMEN. ‘ONZE GEZONDHEID IS VANDAAG EEN GEZAMENLIJKE VERANTWOORDELIJKHEID’, ZEGT BERT AERTGEERTS VAN HET ACADEMISCH CENTRUM HUISARTSGENEESKUNDE AAN DE KU LEUVEN. ‘OOK DE ROL VAN EEN ZORGZAME BUURT WINT DAARBIJ AAN BELANG.’

Verschenen in Goedgezind.be op 7/04/2022


Bert Aertgeerts is als gewoon hoogleraar verbonden aan het Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde aan de KU Leuven en is voorzitter van het Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine (CEBAM), dat onder meer aan de basis ligt van de website Gezondheid en Wetenschap. Daarnaast werkt hij als huisarts in een huisartsengroep in Wilsele en pleit hij ervoor om patiënten te betrekken bij de keuze van hun behandeling. Hij lag mee aan de basis van het Play4-programma ‘Dag Dokter’.

Wie ziek is, gaat naar de dokter. Maar ook preventie van ziektes krijgt nu meer aandacht. Hoe pakken jullie dat aan?

‘Onze inspanningen om mensen gezond te houden, gaan onder andere over tips om voldoende te bewegen, gezond te eten en te stoppen met roken. Maar ook de opvolging van vaccinaties en de bevolkingsonderzoeken om kanker te voorkomen – vanaf een bepaalde leeftijd – vallen daar onder. Dat valt voor ons allemaal onder de “primaire preventie”: ervoor zorgen dat mensen die geen klachten hebben op tijd worden opgespoord.

‘Onze inspanningen om mensen gezond te houden, gaan onder andere over tips om voldoende te bewegen, gezond te eten en te stoppen met roken. Maar ook de opvolging van vaccinaties en de bevolkingsonderzoeken om kanker te voorkomen – vanaf een bepaalde leeftijd – vallen daar onder. Dat valt voor ons allemaal onder de “primaire preventie”: ervoor zorgen dat mensen die geen klachten hebben op tijd worden opgespoord.

© Kristof Ghyselinck

Is het globaal medisch dossier (GMD) een instrument bij het ‘in kaart brengen’ van patiënten?

AERTGEERTS: ‘Niet helemaal. Dat GMD, waardoor je aan één huisartsenpraktijk verbonden bent, zorgt wel voor een betere individuele begeleiding en een grotere terugbetaling via het ziekenfonds.

Maar hét instrument waarover we als huisartsen vandaag beschikken, is het elektronisch medisch dossier of EMD van elke patiënt. Daarin noteren we met welke klacht iemand komt, wat de diagnose is en wat we voorschrijven.

Uiteindelijk streven we op die manier naar een geneeskunde waar je minder naar de huisarts gaat als je gezond bent, maar net meer als je een onderliggende aandoening hebt. Dat houdt in dat je als patiënt ook meer verantwoordelijk wordt voor je eigen zorg. We willen weg van de redenering “mijn pilletjes zijn op, ik ga naar de dokter”. Een mooi voorbeeld zijn de diabetesraadplegingen die volledig op die preventieve aanpak inzetten.’

Zorgzame Buurt

Ook buurtinitiatieven spelen steeds meer een rol als we spreken over onze eigen gezondheid meer zelf in handen te nemen. Hoe zit dat precies?

AERTGEERTS: ‘Dan heb je het allicht over het concept “zorgzame buurt”. De Vlaamse overheid is daar al enkele jaren sterk mee bezig en heeft daarbij drie grote doelstellingen voor ogen: buren aanmoedigen elkaar te ondersteunen en zo het sociaal weefsel te versterken; bruggen bouwen tussen buren, mantelzorgers, vrijwilligers … en professionele zorgverleners; welzijns- en zorgpartners in contact brengen met andere maatschappelijke domeinen om zo iemands behoefte aan zorg en ondersteuning te weten te komen.’

Hoe ziet een ‘zorgzame buurt’ er dan uit?

AERTGEERTS: ‘Een voorbeeld is Zorgzaam Leuven dat de voorbije jaren in de regio Leuven uitgebouwd werd. Dat is een netwerk van zorgverleners zoals de huisarts, de apotheker, de kinesitherapeut en wijkverpleegkundigen. Zij zijn samen met veel andere spelers actief op het terrein van gezondheid en welzijn.

Vaak is de huisarts de trekker van een zorgzame buurt, maar dat kan evengoed een wijkcomité zijn. Concreet leidt dat tot een aanbod aan activiteiten die mensen aansporen tot meer bewegen, gezonder eten of waarbij bijvoorbeeld het sociaal isolement van ouderen tegengegaan wordt.’

© Kristof Ghyselinck

Dokter Google

Bij de minste gezondheidsklacht zijn we vandaag al snel geneigd om eerst Dokter Google te raadplegen. Wat betekent dat voor jullie werk als huisarts?

AERTGEERTS: ‘Ons uitgangspunt is altijd wat we omschrijven als Evidence-Based Medicine. Eenvoudig gezegd komt EBM hierop neer: we kijken eerst naar de wetenschap en gebruiken die informatie om samen met de patiënt naar de voor hem of haar beste behandeling te zoeken.

Wat je vraag over Dokter Google betreft, vinden we het op zich oké dat iemand zich online informeert over gezondheidsadviezen. Alleen moet je dan wel goed weten op welke sites je terechtkomt. Heel wat adviezen op het net zijn hopeloos gedateerd of ronduit fout.

Daarom lanceerden we vijf jaar geleden de website Gezondheid en Wetenschap. Hier vind je in een begrijpelijke taal gezondheidsinformatie die wetenschappelijk getoetst is. Intussen staan op die site meer dan duizend aandoeningen beschreven, gebaseerd op richtlijnen die artsen ook op een eigen gespecialiseerd platform krijgen.

Een huisartsenpraktijk evolueert nu volop naar wat we naar Nederlands voorbeeld het “samen beslissen” noemen. Pas wanneer je als patiënt goed geïnformeerd bent over mogelijke diagnoses kan je samen met je arts tot de beste behandeling komen. Voor de patiënt betekent dit dat er een keuze wordt gemaakt die voldoende rekening houdt met zijn eigen situatie en persoonlijke voorkeuren.’

Dat vergt van een arts wel de vaardigheid om verstaanbaar met zijn patiënten te communiceren. Hoe zit het daarmee?

AERTGEERTS: ‘Daar schort het soms nog wat aan. Of je bij een consult al dan niet de juiste informatie krijgt, hangt sterk samen met de inspanningen die de dokter daarvoor doet. Zelfs al voel je je zo ziek dat je nauwelijks uit je woorden raakt of kan nadenken, dan nog is het aan de huisarts om extra aandacht te schenken aan die communicatie.’

Vaak is de huisarts de trekker van een zorgzame buurt, maar dat kan evengoed een wijkcomité zijn.

Humor als medicijn

‘Lachen is gezond’ wordt weleens gezegd. Maar hoe belangrijk is humor eigenlijk voor een dokter?

AERTGEERTS: ‘Wetenschappelijk gezien kan ik daar weinig over zeggen, maar het klopt wel dat ik zelf iemand ben die graag lacht. Mijn moeder zei daarover dat ik in mijn praktijk ofwel geen zieke mensen tegenkwam ofwel die mensen allemaal aan het uitlachen was. (lacht)

Ondanks alles probeer ik als huisarts – en dan spreek ik toch namens veel collega’s – het positieve te zien. In die zin is ook mensen begeleiden op hun sterfbed een belangrijke opdracht voor een huisarts. Dat zijn heel dankbare momenten omdat je ontzettend veel bijleert over jezelf en het leven. Het klinkt misschien vreemd, maar ik maak het wel vaker mee dat er ook op iemands sterfbed nog gelachen wordt.’

Dit artikel verscheen in april 2022 in De Bond, het ledenblad van de Gezinsbond. De Bond kan ook bij jou (gratis!) in de bus vallen. Het enige wat je hoeft te doen, is lid worden. Nieuwtjes en activiteiten van de Gezinsbond meevolgen kan ook via Facebook, Twitter en Instagram.